" Mây ngàn... gió núi đọng trên mi..."
Đã là tháng 11.
Từng góc sân đỏ ửng như má đào của cô thôn nữ đương xuân. Ngày mùa về rồi...từng hạt cà phê chín đỏ trải dài dưới ánh nắng đang dần gay gắt...
Vẫn cái mùi ấy, mùi khói ngơm ngớp từ đống tro tàn vỏ cà phê được un vén và đốt từ đêm qua...quyện với mùi cỏ, sương sớm tinh khiết...còn cả cái mùi thơm sền sệt của nhựa trái cà phê chín tươm khi đã bị xay nghiền ra. Cả những đám gốc rạ sau mùa gặt đang gập mình úp xuống đất ngả nghiêng,tơi tả, mà vẫn nồng xộc lên mùi âm ẩm của hương quê.
Cái mùi của ngày mùa chan chứa và ấm áp thế nào ấy, Chẳng thể nào ngủ nướng thêm được nữa khi tất cả đều quyến rũ như thế! Nhà nhà...người người đều khua khua , rộn rộn gọi nhau í..ới, tay chân và cả các động cơ máy móc cũng tranh thủ công việc từ khi gà chưa gọi sáng.
Thật vậy, hồn của ngày mùa quê em thật giản dị chân chất... thế mà em lại yêu quý biết bao! Những năm gần đây vì giá cà-phê thấp quá... không đủ trang trải công tưới, chăm sóc, phân bón, nên dân làng dần dần cũng phá bỏ gần hết loại cây công nghiệp này...sân phơi trống trải hơn , rồi hương vị ngày mùa cũng nhạt nhẽo dần đi...
Xã hội bây giờ đang đi vào đô thị hóa, công nghiệp hoá, công ty.. gì đó HÓA... rồi dần dần đến sự nghiệp hóa , nhân cách hóa, và tình cảm cũng hóa luôn..
Ôi! những người muôn năm cũ, hồn ở đâu bây giờ???
Phải chăng may nhờ rủi chịu.
Phải chăng trong đục cũng đành.
Lúc mới về đây, nhìn đâu đâu cũng thấy toàn cây cối thâm u chằng chịt, chỉ bước ra phía sau nhà là đã nhìn thấy rừng hoa mưng nở trắng cây , rụng trắng gốc, thơm ngát cả vùng đồi hoang vu...Những cánh hoa Mưng mảnh mai trắng pha phơn phớt hồng , chùm nhụy vươn dài cong cong, cứ thăm thẳm như mi mắt của cô sơn nữ miền cao , lại điểm lấm tấm biêng biếc màu tim tím...thế mới lãng mạng làm sao ấy. Em chẳng biết gọi tên hoa, chỉ biết là một loại hoa của rừng, mà rừng thì hoa nhiều và thơ mộng lắm...không tin cứ thử lạc vào rừng một chuyến xem sao ? Hoa tím bằng lăng, hoa Lan rừng, hoa Sim v..v.
Nhưng hoa Mưng ( ba em bảo tên hoa là Mưng) lại có với em một kỷ niệm mỗi khi tháng 11 về..Chẳng thế mà hôm nay khi đưa tiễn một người quen ra nghĩa trang, cũng là mục đích viếng mộ địa trong tháng 11 ân nghĩa này. Đứng trước mộ của đứa em gái bé bỏng, thông minh xinh xắn ngày nào những ngày xưa tháng cũ cứ trào dâng trong ký ức...
Những ngày đầu gia đình mới lên đây lập nghiệp thật là gian nan, mất mát . Đứa em gái út 2 tuổi dễ thương bi bô cười nói cả ngày, đã làm vơi đi bao mệt nhọc đói khổ của cả nhà khi còn chân ướt chân ráo . Lúc bé mất đi, em chỉ quay quắt khóc vì thương tiếc bé vĩnh viễn không còn nữa. Nhưng năm tháng dần qua , mỗi lần đứng trước mộ bé, nghĩ về ngày bé bệnh mà không có chén cơm, manh áo lành lặn .Chén cháo khoai lang khô nấu với củ mì đặc quánh, dẻo quẹo cứu đói, đã vô tình làm cho Bé khó thở hơn với căn bệnh viêm phế quản ở trong miệt rừng sâu này. Sau một đêm không thở nổi, và cũng không có một thuốc viên thuốc cấp cứu nào, Sáng hôm sau Bé suy hô hấp nặng sau khi vượt hơn 25 km đường rừng để tới được bệnh viện ...( với bây giờ thì căn bệnh viêm phế quản theo mùa thì điều trị cũng là đơn giản )
Bé mất đi giữa cái " đói khổ " không biết bắt đầu từ đâu...và chấm dứt như thế nào??? Bây giờ nghĩ lại lòng càng thấm thía hơn nỗi đau xót dù thời gian đã qua lâu rồi.
Mộ Bé nằm trên ngọn đồi, sau vườn nhà. (Tuy xa mà gần...tuy gần mà xa). Sáng nào cũng vậy, em ra gốc Mưng nhặt hoa thơm rải đầy mộ Bé, chiều lại dọn đi. Cứ thế, ngày nào cũng vậy để lòng nhẹ nhàng hơn và cho quen dần với sự thật. Hoa Mưng dần trở nên thân thiết, quý mến trong lòng em .
Những ngày tháng sau...Làng xóm được quy hoạch dời đi chỗ khác, cây Mưng đâu rồi không còn nữa, và nhiều năm sau này, em không còn được gặp lại cây và hoa ấy. Cánh hoa Mưng lãng mạng đã đi vào kỷ niệm buồn của em mỗi khi tháng 11 trở về.
Trời đó, đất đây! vậy mà đã hơn 30 năm ở miền đất đỏ (miền đông gian lao mà anh dũng) . Nhìn hai mùa mưa nắng, rồi đếm thời gian qua đi trên từng ngọn cao su bạt ngàn xanh thẳm. Ừ nhỉ "cuối đời còn gì nữa đâu, đã tàn mộng mị khát khao!."
Mới hôm nào, để vượt qua những cơn đói ngặt nghèo của 12 miệng ăn nheo nhóc, em và người chị kế cũng lon ton theo chân các bà các chị trong thôn xóm học mót lúa, ngày nào cũng phải dậy thật sớm, nấu những củ khoai mì to đùng đáng ghét được ngâm kỹ với nước từ đêm qua cho khỏi bị ngộ độc. Khi bếp ai lên khói ấm tình thương ..là một ngày mới lại bắt đầu. Để lại là tiếp diễn...bát cơm rau thắm mối tình quê.
Nồi khoai rồi cũng chín, ủ vội vào tàu lá chuối xanh với một ít muối, rót thêm một bình nước lá vối, công kênh trên vai, một đầu thì cơm nước ( à.. khoai, nước), một đầu là bao bị, dây buộc, đệm bạt, trang bị để đựng chiến lợi phẩm sẽ mót được. Hai chị em lên đường từ tờ mờ sương sớm, leo đồi vượt suối như chiến dịch hành quân đêm, vượt qua những con dốc dựng đứng. Có những đêm rừng buồn mưa rả rích từng cơn, thì sáng hôm sau thật thê thảm, dốc trơn như bôi mỡ bò, cỏ lá ướt nhẹp làm mọi người cũng ẩm ướt như cây rừng. Hai tay phải nắm thật chặt những sợi dây rừng mà đu, thì mới mong lên đến đỉnh CanVê. còn những chú sên( vắt ) được dịp ngọ ngoạy thoái mái trên da thịt để hút máu mà không sợ bàn tay nào xua đuổi. Vì là bé nhất đoàn nên em được cho đi giữa, đỡ được nỗi sợ thú rừng vồ phía trước, và ám ảnh ma da lôi phía sau, lôi xuống suối hay dấu vào bụi tre gai góc rậm rạp. Trong người cứ ơn ớn, rợn rợn, nhưng miệng vẫn thầm thì bài hát :" Hôm nay nai vàng uống suối mật ong bên bờ hy vọng lúa đồng thơm bông..."
Vòng vèo mãi một quãng đường rừng mới thấy mặt trời đang lấp ló phía góc trời xa xa. Thấp thoáng là dãy cánh đồng trơ gốc rạ ngã nghiêng sau mùa gặt, rải rác những đống rơm cao ngất ẩm ướt sau cơn mưa đêm qua. Nhưng đó lại là mục tiêu của đoàn dân du mục của chúng em..
Vừa tới nơi, em chưa kịp định thần, thì lại thêm phần choáng ngợp trước cái mênh mông bao la của trời đất và nương đồng. Các chiến sĩ lớn và kỳ cựu đã dành nhau trãi bạt, ôm rơm vào đập lia lịa. "ơ hay! hai chị em bay còn đứng đó làm thơ à, mau lên họ dành hết rơm bây giờ".tiếng của một chị hàng xóm vang lên. Hai chị em cứ đứng tẩn ngẩn, tần ngần mà chẳng biết bắt đầu từ đâu, rốt cuộc cũng cầm được tấm bạt chạy hết đống rơm này đến đống rơm khác, đó là những đống rơm mà gia chủ đã gặt và thu hết hạt rồi, chúng em chỉ mong chờ những hạt ngọc của trời cơ may sót lại trên cọng rơm khô mà thôi. Rơm bị đập tung tóe. mới đầu em cũng thật là thích, rơm rạ bay tứ lung tung...(sợi vương vào tóc, sợi cài lên mây). Ban đầu thì còn đứng lấy cây đập..nhưng từ từ thì rụi xuống ngồi mà nhịp nhịp như đếm. Ui chao, mệt quá và lạ nữa, mình cũng dùng hết sức bình sinh để đập cho những hạt lúa còn sót lại trong các cọng rơm phải bật ra tấm bạt trải, nhưng sao mồ hôi văng ra nhiều hơn lúa thì phải? Mọi người sắp đầy bao rồi mà hai chị em thì cứ lưng chừng...góc.
Nhìn qua thấy mái tóc của chị bết đẫm mồ hôi nửa tung tóe lòa xòa trên vai, nửa bối rối muốn tuột khỏi sợi thun cột mong manh. Chị đập rồi rủ rơm lia lịa, cứ hết bó này rồi lại đến bó khác...nhanh như sóc! Em thương chị quá! vì chị có mang chứng bệnh tim hay bị ngất đi bất chừng, mà vẫn phải hy sinh cho đàn em "ăn không no, lo không tới ". Nhớ mái tóc chị mới ngày nào đen nhánh dài mượt tung tăng theo từng bước chân áo dài trắng học trò...ngây thơ và duyên dáng. Ngày ấy nhiều lần chị muốn cắt ngắn, nhưng Mẹ em vẫn không cho, Mẹ bảo: "tóc đẹp quá mà không biết quý sao!". Lúc ấy, thỉnh thoảng em hay ngồi cùng chị hong tóc bên phên cửa hay bên gốc mận hiên nhà, và hình dung lại theo lời Chị kể ...Ngày xưa Hoàng Thị ... cũng có nhiều anh chàng tan trường cứ theo gót chị mà trêu - " tóc em từng sợi nhỏ rớt xuống đời làm sóng lênh đênh" ..."Xưa tan trường về mái tóc Mỵ dài... nay trên đường này đời như sóng nổi..." Chắc trong lòng Chị vẫn còn chất ngất nhiều kỷ niệm đẹp của thời áo trắng ngắn ngủi.
Rồi trời cũng trưa, nắng thật gắt! mỗi người tìm cho mình một góc riêng để nghỉ ngơi. Những buổi trưa như thế em cứ nhớ mãi...Hai chị em cứ kiếm đống rơm thật to để che cho khuất mọi người, ngã lưng thoải mái với từng cơn gió hiu quạnh buổi trưa, mùi hương rơm rạ ngan ngát, thoảng vào tóc chị nhẹ nhàng vơi vơi đầy đầy theo lời hát khe khẽ...pha với một chút lãng mạng, một chút nuối tiếc: Chưa gặp em, tôi vẫn nghĩ rằng... có nàng thiếu nữ đẹp như trăng, mắt xanh tựa bóng dừa hoang dại, âu yếm nhìn tôi không nói năng.Ôi vai kề vai thơm ngát mái đầu...đêm nào nghe giấc mộng trôi mau, gió ơi gởi gió lời tâm niệm...Chị cứ say sưa hát, còn em cứ tựa đầu sát vào tóc Chị đang tung xỏa vì được nghỉ ngơi, lòng mơn man thích thú vì Chị vừa duyên, vừa hát tình cảm, lại còn chịu thương chịu khó nữa. Bởi thế giữa mênh mông đất trời, trong hương gió bao la, những lao nhọc vất vả, đói khổ của hai chị em bỗng nhỏ bé rồi tan dần vào không gian và lắng lại một chút nào đó - Ngọt ngào- Hạnh phúc.
Ngày mùa quê em thật rộn ràng...còn với cả biết bao kỷ niệm đang quay về nằm ngổn ngang!!!
(Nương Tử SB72 viết tặng các anh)
T.H.
