Tản Mạn: Cá Hồi Tháng Năm

 *

Đã cuối tháng Năm rồi mà trời vẫn lạnh. Nhưng hôm nay mặt trời ló dạng suốt ngày. Những tia nắng ấm dù muộn màng rồi cũng về, nấn ná ở lại. Trời ấm, cây cỏ trổ mầm xinh tươi. Miền đất cây xanh quanh năm hôm nay lại xanh hơn nửa. Màu xanh lá mạ của những chùm lá non vừa trổ ra khắp nơi. Ánh nắng chan hòa làm cây lá rực rở hẳn lên

Lại ngồi trong thư viện Renton chăm chú nhìn dòng sông chảy qua bên dưới. Thư viện vẫn vắt vẻo trên dòng sông Cedar. Nước vẫn chảy hoài bên dưới, tuy không siết lắm, nhưng có lẽ cũng đủ làm cực nhọc những con cá hồi đang cố bơi lên ngược dòng kia. Nhìn chúng cố sức mà thấy thật tội nghiêp, hình như chúng không bơi được thêm tí nào. Những con cá hồi to bằng bắp tay, nhìn từ trên cao xuống chỉ thấy lưng cá dài dài đen đen, xen lẫn vào màu sỏi đá bên dưới làn nước trong vắt sâu chưa tới đầu gối . Cả đàn cá  như đứng tại chổ, thật ra, chúng đang cố sức bơi lên, bơi lên.

Người ta nói rằng những con cá này sẽ bơi không nghĩ, ngày và đêm. Từ ngày rời đại dương  về lại dòng sông xưa,  chúng không ăn thêm gì nửa cả. Chúng sẽ cố bơi lên tận đầu nguồn sông Cedar nơi chúng đuợc sinh ra. Chúng sẽ phải vượt qua bao nhiêu chướng ngại vật con người tạo ra trên dòng sông. Bây giờ nhìn chúng vẫn như những con cá bình thuờng, nhưng thật ra một phần thân xác đã rả rời mục nát. Nếu may mắn bơi được về đến nơi ngày xưa chúng được sinh ra, chúng sẽ dồn hết sức lực còn lại tìm một bải sạn sạch sẽ, vắng vẻ để đẻ trứng. Những con cá đực lúc nào cũng quấn quít bên cạnh chờ đợi sẽ làm nhiệm vụ duy trì nòi giống. Và cả cha lẫn mẹ, sau cuộc hành trình cực nhọc cuối cùng, sẽ kiệt lực và chết những ngày  sau đó. Thân xác sẽ mục rửa để bầy con có chút thức ăn lấy sức cho cuộc hành trình về biển.

Vậy đó các bạn ạ, những con cá hồi này có lẽ chỉ làm theo bản năng sinh tồn. Sinh ra từ dòng sông,  ra đi và lớn lên trong đại dương bao la xanh thẳm. Có bơi đi xa thật xa nhưng rồi sẽ có một ngày như tháng Năm hôm nay, chúng lại lặn lội vất vả tìm về lại nơi chúng đã được sinh ra.  Sẽ sinh con đẻ cái, sẽ kiệt sức và sẽ chết trên dòng sông ấy.

Tạo hóa thật diệu kỳ! Nhìn những con cá hồi mà lòng chợt bồi hồi, sao người ta gọi chúng là cá hồi nhỉ? Có phải tại chúng phải trở về nơi chốn chúng được sinh ra, như một cuộc hồi hương định mệnh? Còn con người có vậy không nhỉ? Những người phải đi xa tha phương cầu thực, phải rời bỏ quê nhà vì cuộc sống, chắc cũng mong đợi ngày hồi hương. Họ nung nấu bao khát vọng sẽ có ngày tìm về nơi chôn nhau cắt rún.  Có lẽ họ chỉ chờ có dịp như những con cá kia để về lại quê cha đất tổ. Họ không phải trở về để duy trì nòi giống, nhưng nổi khao khát trở về cội nguồn chắc cũng mảnh liệt như những con cá hồi kia.

Những con cá hồi kia vẫn đang bơi bơi, bơi mãi ngược dòng sông. Chúng đã về đến được thư viện rồi.

Đầu nguồn dòng sông ở đâu nhỉ? Có còn xa lắm không?

**
*